maandag 10 december 2018

Barbara Proot (1802-1902), de honderdjarige van Handzame


Doopscherm van Barbara Proot
Geboren op 20 juni 1796
Rijksarchief van Brugge in
coördinatie van Dhr. Martin Lievens
Over Barbara Proot, moesten verschillende bronnen aangewend worden, om tot een aanvaardbaar resultaat te komen. Verschillende geschreven bronnen tonen aan, dat zij op 12 maart 1802 werd geboren. Andere duidelijke bronnen gebruiken haar geboortedatum van 20 juni 1796 als referentie. Dit wil dan zeggen, dat Barbara bijna 106 jaar oud zou zijn geweest, maar dit gegeven klopt niet! Link
Doopakte van Barbara Proot van
20 juni 1796. Links de akte van
huwelijk van 24-09-1825
Rijksarchief van Brugge in
coördinatie van dhr. Martin Lievens

Wel, werd er in het archief van Kortemark een overlijdensakte van haar terug gevonden, waarop vermeld staat, dat zij op 13 juli 1902 in haar huisje overleed. Zij, was de dochter van Joannes Proot en van Angela Vandenbroucke en weduwe van Joannes Steelandt. Zij, had de leeftijd had van honderd jaar en drie maanden. Hier kunnen we besluiten, dat zij in april van 1802 moet zijn geboren.

Huwelijksakte Joannes Baptiste Steelant met Barbara Proot 24-09-1825.Huwelijksakte Rijksarchief van Brugge in  coördinatie van Dhr. Martin Lievens
Verder is er nogal wat verwarring met een huwelijksakte van ene Barbara Proot, die op 20 juni 1796 (2 Messidor IV) te Kortemark werd geboren. Haar ouders waren Petrus Adrianus en Angela Jacoba Van Den Broeke.

Huwelijksakte Joannes Baptiste Steelant met Barbara Proot 24-09-1825.Huwelijksakte Rijksarchief van Brugge in  coördinatie van Dhr. Martin Lievens
Barbara, trad op 24 september 1825 met Joannes Baptiste Steelant in het huwelijk. Hij werd als zoon van Martinus en Barbara Kesteloot op 3 mei 1802 (13 Floréal X) te Lichtervelde geboren. Het is mij niet duidelijk waarom op haar overlijdensakte de naam van haar vader Joannes ingevuld staat en op haar huwelijksakte Petrus Adrianus?
Huwelijksakte Joannes Baptiste Steelant met Barbara Proot 24-09-1825.Huwelijksakte Rijksarchief van Brugge in  coördinatie van Dhr. Martin Lievens

Volgens de navorsers van het Rijksarchief van Brugge en van het gemeentelijk archief van Kortemark toch het volgende:

"... De Barbara Proot, die gedoopt werd in 1796 is heel waarschijnlijk jong gestorven en het overlijden werd niet aangegeven aan de burgerlijke overheden (begin van de Burgerlijke Stand). Het was gebruikelijk, dat het eerstvolgend kind van hetzelfde geslacht dezelfde voornaam kreeg als het gestorven kind. 

De 2de Barbara van het gezin werd dus heel waarschijnlijk kort na het overlijden van de 1ste Barbara geboren en ook hier werd de geboorte van het kind niet aangegeven aan de burgerlijke overheden...Barbara kreeg volgende kinderen: Caroline °11-08-1826, Rosa °29-03-1828, Carolus Ludovicus °09-02-1830, Pieter Joannes °22-02-1832, Seraphina °13-08-1834, Natalia °08-02-1837 - +05-06-1894, Philomena ° 12-02-1842, Octavia °01-01-1845".

Ook van de archiefmedewerker van Kortrijk-Handzame is deze gelijklopend: "... toen ze op 25 juni 1825 met Jan Steelandt huwde, werd de geboortedatum van haar naamgenote en zes jaar oudere zus ingeschreven. Zoals wel meer gebeurde kreeg de boreling de naam van een eerder in het gezin gestorven kind. 
Akte van overlijden van Barbara Proot
13 juni 1902
Gemeentearchief Kortemark
met medewerking van administratief
medewerker mevr. Gerda Hendryckx

Ook hààr geboortedatum in niet exact te bepalen; de boeken van de burgerstand van de gemeente Kortemark van het jaar 1802 bestaan niet meer... Uit haar huwelijk met Jan werden 9 kinderen geboren: 4 werden kloosterzuster, 2 kindjes stierven zeer jong en drie andere bleven vrijgezel!" Rosalie Steelant was kloosteroverste te Houthulst, Octavia met roepnaam zuster Lucie was ingetreden in het klooster van Handzame.

Bij het overlijden van Barbara, doet haar zoon Ivo aangifte, dat zijn moeder is overleden. Daarop staat, dat hij 63 jaar oud is en dus geboren moet zijn omstreeks 1839 of 1840.

De geschreven persberichten:

Nieuwsblad van Geel van 18 januari 1902
Collectie Leondyme
Wat de viering van de honderdjarige Barbara in Handzame betreft, werd in de geschreven pers heel wat neergeschreven. Volgens deze bronnen, werd Barbara te Kortemark geboren op 12 maart 1802  in de herberg "Het Stroompje", gelegen tussen Kortemark en Handzame.
Gazette van Brugge van
29 maart 1902
Collectie Leondyme

Ze werd er gedoopt in het huis, dat bewoond was door Wynocus Senavi en er gedoopt werd door pastoor Bouckaert, die op de vlucht was (in de Beloken tijd). Later werd hij door de gendarmes aangehouden en weggevoerd. Nooit heeft men nog iets van hem gehoord.

Gazette van Brugge
van 9 april 1902
Collectie Leondyme
Op 14-jarige leeftijd ging Barbara op de hofstede van haar buur Van Slembrouck en later bij Antonius Segaert, die ook een boer van Kortemark was arbeid verrichten. Bij, deze laatste leerde zij er haar toekomstige echtgenoot Jan-Baptiste Steeland kennen, waarmee ze op 24 september 1825 in het huwelijk trad en niet in 1824 volgens de geschreven persbron. Hun huwelijk werd ingezegend door pastoor Pieter Mulle en vestigden ze zich in Handzame.

Op dinsdag 8 april 1902 werden de feestelijkheden gevierd n.a.v. de honderdste geboorte van Barbara. Een pamflet werd er op die dag te Handzame ook verspreid, die de organisatie van het jubelfeest kenbaar maakte. Hieruit kunnen we besluiten, dat zij op 12 april 1802 werd geboren. Stoetsgewijs werd Barbara naar de kerk gebracht, daarna volgde een ontvangst op het gemeentehuis waar Burgemeester Hippoliet Ampe (1854-1914) haar verwelkomde en haar een portret aanbood.

Daarna ging men richting klooster voor het aangeboden banket war zij een mooi verguld schouwgarnituur van Zijne Majesteit Koning Leopld II in ontvangst mocht nemen. Van Gouwheer en graaf Charles Marie Leon d'Ursel (1848-1903)van West-Vlaanderen werd aan haar een gouden kruis geschonken, vele bloemen van mej. Suzanne Roelens en van mevr. Leys-Desauw en vervolgens een groot chocolade paasei  van een zekere J.-B. Withgrave, die van Engelse afkomst was, maar in België verbleef.
Postkaartfoto van Barbara Proot
Let hier op haar geboortedatum:
12 maart 1802-collectie Leondyme

Barbara zelf, was nog zeer lenig, deed nog zelf haar werkzaamheden. Ze naaide, breide, las nog zonder bril en kon vertellen uit haar vervlogen kinderjaren aan al wie het horen wilde. Bij haar eeuwfeest, waren alleen nog haar dochter Rosalie en zoon Ivo in leven.

Lang, heeft Barbara niet kunnen genieten van dit zeldzaam gebeuren. Zij, overleed er twee maanden daarna op 13 juni 1902. Barbara werd 100 jaar , 2 maanden en 1 dag oud.

Raadpleegbare bronnen:

Gazette van Brugge van 29 maart en 9 april 1902
Nieuwsblad van Geel van 18 januari 1902
Rijksarchief van Brugge, Link
Gemeentearchief van Kortemark-Handzame Link
Westhoek verbeeldt, Link; Link
Westvlaamse Eeuwelingen 1189-1948 van A. Verbouwe

Bijzondere dank aan:

Mevr. Gerda Hendryckx, administratief medewerker archief-begraafplaatsen Kortemark. Link
Dhr. Martin Lievens, coördinator van de Vrijwilligers van het Rijksarchief Brugge/Kortrijk, project database akten West-Vlaanderen. Link

Informatie en eventuele aanvullingen over honderdjarigen vanuit gans België is steeds welkom. Mailen kan naar: noel.de.mey@telenet.be








Geen opmerkingen: