Jacob Edelheer 1597-1657




Jacob Edelheer 1597-1657
Naar een gravure van
Philip Fruytiers midden de
XVIIe eeuw

Jacob Edelheer werd in  1597 te Leuven geboren. Hij studeerde er rechten, werd schepen van Leuven en kreeg de functie van pensionaris van de stad Antwerpen in 1622. Zo, was hij de rechtskundig adviseur van de Antwerpse magistratuur, waarbij Edelheer er juridisch op toe zag te waken over de stad.

Als jong rechtskundige,  hield hij van schone kunsten, van letterkunde en van allerhande geleerdheden. Daardoor werd zijn huis gelegen op de hoek van de Lange Nieuwstraat en Eikenstraat een waar centrum voor cultuuraangelegenheden. Anna Roemers was er ooit te gast op de dag, dat Wendelinus er een wetenschappelijke maansverduistering kwam waarnemen.

Doordat Edelheer zich als zaakgelastigde van de stad Antwerpen bij de Staten van Brabant te Brussel en tevens in de verschillende "raden" door de aartshertogen werd opgemerkt, omwille zijn vastberadenheid en het vellen van persoonlijke oordelen, kreeg hij het volste vertrouwen.

Daardoor werd hij in 1632 door de Staten Generaal als vertrouwenspersoon aangesteld om de onderhandelingen met de Hollanders te voeren. Dit om de vrede tussen de landen te bewaren, daar Spanje zich afzijdig hield. Op verzoek van de Antwerpse magistratuur volgt hij samen met Antoon Sivory op 3 september van datzelfde jaar de vergadering bij van de Staten Generaal te Brussel. Als Brabanders werden vervolgens voor de onderhandelingen naar Maastricht en daarna te Den Haag gestuurd: "Aartsbisschop van Mechelen Jacob Boonen, de Hertog van Aarschot en Jacob Edelheer".

Jacob Edelheer, heeft tijdens de moeizame onderhandelingen een persoonlijk dagregister bijgehouden, dat werd uitgegeven door "Gachard" een ander bijgehouden handschrift verscheen in het "Bulletin de la Commission Royale d'Histoire" in 1875, die door Emmanuel Neeffs werd overgeschreven.

Buiten deze bijgehouden documenten, werden er nog andere zware archiefstukken door Edelheer bijgehouden, die in het stadsarchief worden bewaard. Ook Maurits Sabbe wijdde ooit een studie over Edelheer in zijn boek "De Moretussen en hun Kring (blz. 67)".

Als geducht vredesonderhandelaar, kwam Edelheer terug naar Antwerpen en bewees er voortdurende grote diensten. Zijn zelfgeschreven nota's zijn daarvan het bewijs. Als rechtsdeskundige bestudeerde hij de oorsprong van de politieke rechten van  de abten in Brabant, van de accijnsvrijheid van de Antwerpse kanunniken en verdiepte zich verder in de juridische geschiedenis. Ook hield Edelheer van poëzie, dit gebeurde steeds in het Latijn.

Op 10 juni 1657, overleed Jacob Edelheer te Antwerpen. In de St.-Jacobkerk bevind zich zijn grafmonument, waar hij samen met echtgenote Elisabeth van Lemens te bewonderen is. Zijn borstbeeld bevind zich naast de kapel van het H. Sacrament. Op het gedenkschrift staat er vermeld, dat hij, heer was van Hooftvunder.

Zijn portret, dat hier wordt weergegeven werd gegraveerd omstreeks midden de XVIIe eeuw door Fruytiers en die door Maurits Sabbe werd gereproduceerd voor zijn boek.

Bronnen:
Zondagsvriend 13-03-1932
Oud-Antwerpse Portrettengalerie van Floris Prims
Verder is er een verwijzing naar de "Biographie Nationale" van J.J. Thonissen

Op de hoogte blijven?  Abonneer je op mijn feed.
Noël De Mey