Jan Frans Van Der Straelen 1731-1801

Jan Frans Van Der Straelen
1731-1801

Jan Frans Van Der Straelen, werd op 6 juli 1731 te Antwerpen geboren. De naam Van Der Straelen is algemeen bekend bij de kroniekschrijvers van de Antwerpse geschiedenis. Hun stamboom kon achterhaald worden tot midden van de XVIIe eeuw, waarvan er een Van Der Straelen werkzaam was als diamantslijper in de eerste helft van voornoemde eeuw.

Onder impuls van Jan Frans en zijn zoon Jan Baptist werd de "Kronijk van Antwerpen" opgesteld en als model van de stadskroniek gebruikt en gedrukt (Voor God en Volk, huidvettersstraat, 21).

In 1766 werd Jan Frans als wijkmeester aangesteld van de eerste sectie van de stad onder een bestuur, dat voor doorstroming zou zorgen. Zo werd hij in 1771, drossaard (ambtenaar) van de heerlijkheid van het Kiel, die aan de stad toebehoorde en was volgens de Kielse archieven een ijverig functionaris. Ook werd vanaf dan zijn politieke voorkeur merkbaar. Jan Frans is de verdediger van het oude Brabantse gemenebest. Ondanks de nieuwigheden, blijft hij trouw aan de traditie met aandacht voor de oude volksrechten en vrijheden.

Vijf jaar nadat hij als drossaard werd aangesteld, wordt Jan Frans in 1776 griffier van de politiekamer van de Stad Antwerpen. Nog eens vijf jaar later in 1781, voegt hij bij zijn drossaardschap van het Kiel nog de waardigheid van schout en drossaard van 's Gravenwezel toe. Blijkbaar genoot hij het volste vertrouwen van de Regering.

Wanneer echter de revolutie in 1789 uitbreekt, stellen de Staten van Brabant hem aan tot kapitein van de patriotten van het Kiel. Zijn korps krijgt meteen  een belangrijke opdracht, die eruit bestond om de verhindering te beletten tussen het kasteel van Antwerpen en de Oostenrijkse troepen van Jozef II. In 1790 werd Jan Frans om zijn moedig gedrag plechtig vereerd.

Dit alles werd onderste boven gehaald toen de Fransen hun intrede deden. Jan Frans, die gehecht was aan zijn oude tradities kon zich niet schikken naar de Franse normen. Doordat hij trouw bleef aan God, taal en volk, werd hij uit al zijn functies ontzet.

Na zijn overlijden op 15 juli 1801, zette zijn zoon Jan Baptist, het kroniekwerk van zijn vader verder. Het is door deze beide heren, dat de stad Antwerpen over een goed bewaarde geschiedkundige beschrijving beschikt, waardoor de stad heel wat dank aan hen verschuldigd zijn.

Het geschilderd portret van Jan Frans Van Der Straelen, dat hier wordt getoond, waarvan het origineel in de privaatcollectie van Mevr. Storms toebehoorde, kreeg door haar de toelating daarvan een foto van te nemen.

Bronnen:
Zondagsvriend van 27-07-1932
Oud-Antwerpse portrettengalerij van Floris Prims

Op de hoogte blijven?  Abonneer je op mijn feed.

Noël De Mey

Pieter Jan Simons van Eupen 1744-1804

1744-1804

Petrus van Eupen werd op 12 november 1744 te Antwerpen geboren. Hij studeert theologie te Leuven en werd in 1766 priester. Met zijn priesterlijke titel werd hij verbonden met het familie-eigendom "de Meireminne"(meerminne), dat uit een grote hof bestond in de Durletstraat. Als professor gaf hij les in het Bisschoppelijk Seminarie gelegen aan de Schoenmarkt en werd kanunnik in het O.L.V. in 1775. Kort daarna werd hij deken "censor librorum" en groot-penitencier (groot-penitentiaris) in 1776.

Onder de geestelijkheid van Antwerpen was hij de leider van de beweging die tegen de hervormingen was van Keizer Jozef II en werd lid van het patriottisch comité van Breda. Hij, was er de raadgever van Hein van der Noot. In de patriottenperiode had Petrus de titel van "Secretaris der Verenigde Staten". Vervolgens bewerkstelligde hij het verbond tussen de Staten van Brabant en die van Vlaanderen tegen Keizer Jozef II. Op 18 december 1789, deed van Eupen samen met Hein van der Noot zijn triomfantelijke patriottenintrede te Brussel.

Op 11 januari (1790) werd van Eupen, Staatssecretaris van ons land. Zijn invloed deed hij zodanig gelden, met in het bijzonder zijn afkeer voor de Franse Revolutie en anti-Vonckisme. Dit belette hem niet om te Douai onderhandelingen te voeren met de Vonckisten. Dit werd hem echter kwalijk genomen door de extremisten binnen zijn eigen beweging. Ondertussen verzette het buitenland zich tegen de Brabantse Revolutie, die de opvolging van het land aan de opvolger van Jozef II verzekerde.

Een tevergeefse reis door van Eupen naar Den Haag om er de steun van de Hollandse groot-penitentiaris te krijgen. Doch van Eupen hield vol en probeerde de Europese diplomatie te overtuigen, dat werk moest gemaakt worden om België als onafhankelijk land te erkennen. Pas daarna kon er maar sprake zijn van herstel van de Oostenrijkse vorst als Hertog van Brabant.

Door de halsstarrige houding van Petrus van Eupen, keerden de Oostenrijkers zich tegen hem en kwamen met veel wapenvertoon terug. Van Eupen vluchtte daardoor naar Holland en keerde pas naar België terug tijdens de tweede Franse inval in 1794. Hij, werd als gijzelaar gevangen genomen en achtereenvolgens naar Rijsel, Parijs en Bicêtre overgebracht. In 1795 kreeg van Eupen zijn vrijheid terug en trok naar Jutfaas bij Utrecht. Daar overleed hij op 14 mei 1804.

Verder wordt er door Floris Prims verwezen naar de "Biographie Nationale", de "Wijkboeken der Markgravelei" en de "Kroniek van Antwerpen" door Van der Straelen.
Het hierboven weergegeven portret, dat door A.B. de Quertenmont werd ondertekend, heeft tevens in 1790 een groot portrettenalbum samengesteld van de leden der Staten van België (Etats Belgiques)

Bronnen:
Zondagsvriend 24-01-1932
Oud-Antwerpse Portrettengalerie van Floris Prims

Op de hoogte blijven?  Abonneer je op mijn feed.
Noël De Mey