Philippe Demoulin 1809-1912, de 102-jarige oud-strijder van 1830 van Arquennes

Philippe Demoulin, was van geboorte afkomstig uit het Henegouwse Feluy-Arquennes, waar hij binnen een landbouwersfamilie het levenslicht zag op 28 december 1809 link. Hij groeide er op in de ouderlijke hoeve "Grande Peine", die door zijn vader was gebouwd. Zijn jaren voltrokken zich onder de Franse overheersing en Hollands Bewind en hij was eigenlijk een Fransman en Hollander in die tijd.

Gevechten op het hoogste punt van het
park van Brussel op 24 september 1830
Le Patriote Illustré, 28-09-1930

Op 25 mei 1828, tekent Philippe een dienstverbintenis aan voor vijf jaar bij de artilleriedivisie en krijgt stamnummer 3927 toegewezen. Wanneer in 1830 de onlusten uitbreken, wordt er slag geleverd in het Brussels park met de Hollandse troepen. De Belgen waren immers de onderdrukking meer dan moe.

Gevechten binnen het park van Brussel
op 25 september 1830
Le Patriote Illustré, 28-09-1930

Philippe verbleef er in de kazerne van het " 't Klein Kasteeltje" en verlaat er op 21 maart 1836 het leger. Hij wordt er bij de reserve eenheden opgenomen en gaat effectief met verlof op 28 februari 1838.

Volgens geschreven bronnen, sprak Philippe liever over de gebeurtenissen van 1815 dan over deze van 1830. Hij herinnerde zich als zesjarige knaap, wanneer de legers van Napoleon langs Feluy-Arquennes doortrokken, zich halt hielden op de hoeve van zijn vader. Ruiters zetten hem dan in hun zadel en reden met de kleine Philippe door de velden. 



Philippe Demoulin doet
zijn opwachting voor zijn café
Collectie Leondyme

Wanneer Philippe eenmaal teruggekeerd was naar zijn woonplaats en naar zijn echtgenote Joachime Wauthmy, waarmee hij elf kinderen had, opende hij er het café "Du Stade" en zou er gans zijn leven blijven wonen. Op 95-jarige leeftijd las hij nog zonder bril. Daarenboven bleek hij over een ijzeren maag te beschikken. Bovendien was Philippe een verstokte pijproker, want de ene pijp volgde de andere op. Zelfs kort voor zijn overlijden vroeg hij nog om zijn pijp.

Philippe Demoulin
ontvangt Koning Albert I
op 16 februari 1912,
Collectie Leondyme

Wanneer Koning Albert I, op 16 januari 1912 een bezoek aan de voormalige oud-strijder, die gediend had onder Koning Leopold I en Koning Leopold II wou brengen, stuurde hij zijn secretaris Godefroid daags voordien naar Feluy-Arquennes om er de familie daarvan op de hoogte te brengen.

De secretaris werd er in de herberg persoonlijk ontvangen. Drie dochters van Philippe, stonden hun hoogbejaarde vader bij en luisterden naar de koninklijke secretaris. De Koning zou in eigen en persoonlijke naam aan de hoogbejaarde oud-strijder een foto zou komen overhandigen. De secretaris, had alle moeite om Philippe te overtuigen.

Het koninklijke voertuig hield halt aan de nederige woning-herberg van Philippe Demoulin, die zich in zijn oorspronkelijke klederdracht van strijder uit 1830 had uitgedost, namelijk de blauwe kiel, met versierde muts, geel en zwarte kokarde.

Philippe Demoulin met een dochter.
Collectie Leondyme

Nederig stond hij gebogen in het bijzijn van zijn vier dochters, drie zonen, acht kleinkinderen en zeven achterkleinkinderen. Burgemeester François (Joseph) Deladrière, pastoor Delhaye, gewezen schepen Aimé Rousseau en andere personaliteiten samen met de veldwachten stonden de honderdjarige bij.

Koning Albert I, liep met open armen naar zijn roemrijke landgenoot, waarbij een langdurige en warme omhelzing plaatsvond. Bij het binnentreden van de achterkamer stond de champagne klaar op het schenkblad. De koning weigerde eerst, maar stemde uiteindelijk toe na aandringen van zijn oud-soldaat en strijder.

Begrafenisplechtigheid
Philippe Demoulin
La Dernière Heure 25-02-1912

Tijdens het gesprek maakte Philippe aan koning Albert I duidelijk, dat hij geheel zijn leven aan zijn Vaderland was toegewijd en verwoordde het als volgt:"...ik heb onder Napoleon I, Willem I, Leopold I, Leopold II en Albrecht I gestreden en gediend; ik was officieel Fransman, Hollander en uiteindelijk Belg, maar heb mij nooit anders dan Belg gevoeld".



Er werd geklonken op de goede gezondheid, met de wens elkaar nog in de toekomst te mogen ontmoeten. Terwijl de kranige oud-strijder van 1830 in zijn leunstoel zat, overhandigde koning Albert I aan Philippe één van zijn mooiste ingelijste foto's. "Leve de koning": riep de geëmotioneerde Philippe uit", en liet zijn tranen de vrije loop. Het innig gesprek duurde ruim een half uur.

Philippe Demoulin 1809-1912
Le dernier des derniers combattants
de 1830
Koninklijk Museum van het Leger
en de Krijgsgeschiedenis

Kort nadat dit koninklijk gesprek had plaats gevonden, overleed Philippe op 14 februari 1912 in zijn geboortedorp.

Koning Albert I, stuurde bij dit eervol overlijden van Philippe Demoulin een koninklijk telegram aan zijn nazaten en liet zich afvaardigen door kolonel de Moor en kapitein Lattoir. Volgens de pers ging Philippe de geschiedenis in als de langst in leven zijnde "Combattants de 1830", die 102 jaar, 1 maand, 2 weken en 3 dagen oud werd. Achteraf zou blijken, dat dit niet zou kloppen.

Nadat de begrafenis voltrokken was, kwam er kort daarna uit onverwachte hoek een reactie uit de buurt van Virton, waar er nog een honderdjarige oud-strijder in leven was, namelijk: Jean-Philippe Lavallé.





Raadpleegbare bronnen:

De Volksstem, 18 februari 1912
Gazet van Mol, 20 februari 1912
Tijdschriftartikel en foto uit 1912
La Dernière Heure, 25 februari 1912
Le dernier combattant de 1830-Commune de Seneffe 
Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, link